Vergeten Joodse componisten ⓘ
Sander Beumer – saxofoons
Hans van Ham – piano
Julius Hijman, Marius Flothuis, Henrik Wieniawsky, Henrie Vieuxtemps, Geza Frid
Duo Beumer & Van Ham met Moments Musicaux
Na vele keren geannuleerd nu eindelijk toch in ‘t Mosterdzaadje. Zondag 25 september om 15.00 uur zijn de saxofonist Sander Beumer en de pianist Hans van Ham, bekend onder de noemer Duo Beumer & Van Ham te gast en nemen het publiek mee op een muzikale tijdreis door Polen, Nederland en België.
Het is een gevarieerd programma met twee schitterende werken uit de 19de eeuw en daarnaast twee onbekende maar zeer interessante stukken van Joods-Nederlandse componisten uit de 20ste eeuw.
Uitgevoerd worden: Henryk Wieniawsky, Marius Flothuis,( Moments Musicaux) Julius Hijman (Sonatine) en Henri Vieuxtemps
De toonomvang van de altsaxofoon en die van de altviool zijn nagenoeg gelijk en dat gegeven heeft Duo Beumer & van Ham al meerdere malen met succes benut. In dit concert kunt u getuige zijn van weer twee nieuwe bewerkingen: de altvioolsonate van Vieuxtemps en de Rêverie voor altviool van Wieniawski. Deze stukken waren nog niet eerder in de versie voor altsaxofoon en piano te beluisteren.
Programma toelichting
De Poolse violist en componist Henryk Wieniawski en de Belgische violist en componist Henri Vieuxtemps waren dé grote viool-virtuozen van de 19de eeuw. Wieniawski werd zelfs beschouwd als de reïncarnatie van Paganini.
Beide violisten maakten al op jonge leeftijd enorme tournees, met soms wel 200 concerten door heel Europa, Rusland en de Baltische staten. Ondertussen zagen ze kans om stukken te componeren die nog steeds een prominente plaats innemen in de vioolliteratuur en in het repertoire van vele vooraanstaande violisten.
Wieniawski en Vieuxtemps hebben elkaar meedere keren ontmoet en hadden veel respect voor elkaar.
Vieuxtemps speelde zelfs op de bruiloft van Wieniawski.
De Rêverie van Wieniavski is zijn enige werk voor altviool en wordt beschouwd als de laatste compositie voor zijn dood. Hij droeg het op aan de altviolist Weickman, partner in zijn strijkkwartet, die het in 1885 voltooide en liet publiceren. Sander Beumer bewerkte het voor de altsaxofoon, waarop het stuk prachtig tot zijn recht komt.
Van de vier stukken die Vieuxtemps schreef voor altviool, is de Sonate veruit de meest geslaagde. Het stuk wordt dan ook regelmatig uitgevoerd.
De transcriptie voor altsaxofoon door Sander geeft de Sonate een geheel eigen en nieuw karakter.
Drie Moments Musicaux op. 82 (1982) – Marius Flothuis (1914-2001)
Marius Flothuis was behalve componist musicoloog, programmeur en muziekcriticus. Hij heeft in al die hoedanigheden een belangrijk stempel gedrukt op het muziekleven in Nederland. Muziek was van meet af aan zijn grote liefde. Hij studeerde piano bij onder meer Arend Koole en Hans Brandt Buys; van de laatste kreeg hij ook muziektheorie. Na zijn middelbare school studeerde hij klassieke talen in Amsterdam en muziekwetenschappen in Utrecht. In 1937 werd hij assistent-programmeur bij het Concertgebouworkest, waar hij met veel musici en componisten in aanraking kwam.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was aansluiting bij de Kultuurkamer verplicht voor iedereen die op het gebied van kunst en cultuur werkzaam was. Bij het lidmaatschap hoorde een loyaliteitsverklaring aan de bezetter. Flothuis moest om dat lidmaatschap verzoeken omdat hij ‘gemengd gehuwd’ was; zijn vrouw had een Joodse vader. Dat weigerde hij, en deze weigering in 1942 kostte hem zijn baan. Hij leidde vervolgens een semi-legaal bestaan, bood onderduikers onderdak en organiseerde onder andere concerten waarvan de opbrengsten ten goede kwamen aan het verzet. Als gevolg van verraad zat hij in september 1943 enkele maanden gevangen in Vught en daarna tot mei 1945 in het concentratiekamp Oranienburg. Daar trad hij op als pianist en componeerde hij, als tegenwicht tegen al het lelijke om hem heen. In 2002 ontving hij postuum de Yad Vashem onderscheiding.
Sonatine (1934) – Julius Hijman (1901-1969)De Sonatine voor saxofoon en piano van Julius Hijman is in 1934 waarschijnlijk tweemaal uitgevoerd in Nederland. Eenmaal door de saxofonist Sigurd Raschèr en eenmaal door de saxofonist Jan Sevenstern.
Bij beide uitvoeringen speelde Hijman zelf de pianopartij. Hijman heeft de sonatine in eigen beheer uitgegeven, in de vorm van een kleine, gestencilde uitgave. Door toeval kwam een exemplaar in mijn bezit en ik werd getroffen door deze muziek en het verhaal achter de persoon Julius Hijman.
Inmiddels wordt deze sonatine opnieuw uitgegeven door uitgeverij Donemus, samen met een ander werk van Hijman onder de titel “Little dance suite”. Ook dat stuk gaan wij binnenkort uitvoeren en is door Hijman geschreven voor verschillende saxen, trompet, trombone, piano en pauken.
Vandaag bent u getuige van de eerste uitvoering van de Sonatine sinds 1934.
Componist
en pianist Julius
Hijman
werd op 25 januari 1901 in Almelo geboren; hij groeide er op in een
muzikaal en kunstzinnig milieu. Hij studeerde piano bij Dirk Schäfer
en voltooide zijn studie in Wenen bij Paul Weingartner. Voor
compositie koos hij Sem Dresden als zijn leermeester.
In 1939
emigreerde Hijman met zijn vrouw en zoon naar de Verenigde Staten,
omdat hij het naderend onheil in Europa voorvoelde. Daar werkte hij
onder meer als docent aan het New York College of Music. Hij bleef
echter volledig op de hoogte van het muziekleven in ons land, onder
andere doordat hij na de oorlog zeer regelmatig naar Nederland
reisde. Als lid van het Committee for Netherlands Music maakte hij
bovendien propaganda voor de uitvoering van Nederlandse muziek in
Amerika. Zijn eigen oeuvre (hoofdzakelijk kamermuziek) heeft zich
echter grotendeels buiten het gezichtsveld van Nederland
ontwikkeld.
Hijman stierf in New York op 6 januari 1969.
Viola Sonata in Bb major op. 36 (1860) – Henri Vieuxtemps (1820-1881)
Deze altvioolsonate heeft Sander Beumer getranscribeerd voor altsaxofoon, omdat de omvang van beide instrumenten nagenoeg hetzelfde is. Uiteraard heeft een altviool andere speelmogelijkheden dan een saxofoon; deze sonate heeft een geheel nieuw karakter gekregen in de saxofoon versie.
Henri Vieuxtemps (Verviers, 17 februari 1820 – Mustapha, Algerije, 6 juni 1881) was een Belgisch violist en componist. Als wonderkind gaf Vieuxtemps al op jonge leeftijd concerten in Parijs. Na zijn vioolstudie bij Charles Auguste de Bériot begon hij aan zijn solistenloopbaan. Hij trad veelvuldig op met zijn eigen composities, waaronder zeven vioolconcerten, kamermuziek en werken voor viool en piano en viool solo. Eugène Ysaÿe behoorde tot zijn leerlingen. Hij stierf in Algerije.