ZIGEUNERORKEST OGTO GADJÈ
Hollandse zigeuner muziek in de stijl van Nello Mirando
Csardas, Tango, Klezmer, Horas, Bossanova
Zigeunerorkest Ogto Gadjè
Ogto Gadjè is een term uit het Rom, taal der Roma-zigeuners, en staat voor acht burgers, in de zin van acht niet-zigeuners (‘gajes’). In de basis is het orkest Hongaars georiënteerd, hetgeen blijkt uit de typische Boedapest-samenstelling van de instrumentengroep. Inmiddels heeft het orkest zich toegelegd op zigeunermuziek uit diverse landen, met zelfs klezmer-, jazz- en tango-invloeden. Misschien past het in het geval van Ogto Gadjè dan ook beter te spreken van Nederlandse zigeunermuziek: traditionele zigeunermelodieën op volstrekt eigen wijze geïnterpreteerd en uitgevoerd.
Verantwoordelijk voor deze stijl is maestro Nello Mirando, primas van het Koninklijk Zigeunerorkest Tata Mirando. Hij heeft als leraar vanaf het eerste uur het orkest de zigeunermuziek bijgebracht op de enige wijze mogelijk: door middel van rechtstreekse overdracht van meester op leerling. Bladmuziek komt er bij zigeunermuziek niet aan te pas. Liefhebbers van de Mirando-stijl zullen deze zonder veel moeite terughoren in de muziek van Ogto Gadjè.
Ogto Gadjè viert eind 2016 een klein feestje ter gelegenheid van zijn twintigjarig bestaan. In 2011 ontving het orkest al de prestigieuze Gouden Viool, een onderscheiding die tweejaarlijks wordt uitgereikt door de Nederlandse Sinti- en Roma-gemeenschap aan groepen die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het uitdragen en onderhouden van de zigeuner(muziek)cultuur in Nederland. Ogto Gadjè heeft drie cd’s opgenomen, de laatste in 2008 voor een live publiek.
Zigeunerorkest Ogto Gadjè bestaat uit:
Hereward Burgers – 1e viool (primas)
Hester Mobach – 2e viool (secundas) / zang
Katja Pereira – klarinet / zang
Trude Nieuwenhuis – cello
Arjen Polman – alt / gitaar
Arlette Homan – bas
Roderick Schipper – accordeon / piano
Matthijs Buikema – cymbaal / percussie
Nello Mirando – maestro
www.ogtogadje.nl
Programmainformatie
Bij een concert van traditionele zigeunermuziek zult u nooit een gedrukt programma aantreffen met titels van de verschillende stukken. Hiervoor zijn meerdere redenen aan te dragen. Om te beginnen zegt een titel vaak weinig. Eén en hetzelfde liedje heeft in Hongarije een andere naam dan in Roemenië, en weer een andere in Slowakije of Rusland. Bij oude nummers is vaak niet duidelijk wat de oorsprong is, maar ook nieuwe nummers worden bekend onder verschillende namen.
De belangrijkste reden is echter dat het programma nooit van tevoren vaststaat. De keuze en volgorde van de nummers is de volledige verantwoordelijkheid van de primas. Hij bepaalt ter plekke wat gespeeld wordt en drukt zijn stempel op het optreden door te improviseren en nummers in elkaar over te laten lopen. Daarin laat hij zich leiden door zaken als ambiance, spanningsopbouw en respons van het publiek. Wel is het gebruikelijk dat ook andere instrumenten in solistisch opzicht aan bod komen.
Derhalve valt over het programma van dit concert op voorhand niet veel te zeggen, behalve dat u ongetwijfeld een aantal zigeunerklassiekers zult herkennen die op geen enkel concert mogen ontbreken. Daarnaast zal Ogto Gadjè in het concert van deze middag enkele thematische lijnen aanbrengen.
Zoals gezegd beperkt de stijl van Ogto Gadjè zich niet tot één nationaliteit of soort muziek. Om dit te illustreren zal het orkest voor u vanavond een Roemeense geamparale (met de kenmerkende zeven-zestienden maat) ten gehore brengen, alsmede een typisch Hongaarse klarinetserie, opgebouwd uit de onderdelen nota, csardas, en frisch-csardas. Ook hoort u een traditioneel Russisch lied in C-mineur en een Jiddisch lied in klezmer-stijl, van oudsher zeer verwant aan de zigeunermuziek.
Naast deze muziek van de oude stempel speelt Ogto Gadjè ook veel modern repertoire uit Boedapest. Het geval wil dat juist de traditionele zigeunermuziek sinds de val van de muur snel aan populariteit verliest omdat veel Hongaren deze associëren met de communistische tijd. In plaats daarvan is op het moment Zuid-Amerikaanse muziek erg in trek. Echter, de ontwikkeling van zigeunermuziek staat nooit stil. Naadloos past zij zich aan de nieuwe trends aan. Om die reden duiken de laatste tijd veel composities met bossanova-ritmes en zelfs tango’s op. Hoe dat klinkt hoort u vandaag van Ogto Gadjè.
Naast de traditionele nummers en de nieuwe invloeden uit Boedapest mag niet worden vergeten dat ook hier in Nederland nog steeds nieuwe zigeunermuziek wordt gemaakt. Eén van de voornaamste uitdragers van het genre is het Koninklijk Orkest Tata Mirando. De Mirando-familie woont al sinds de jaren dertig van de vorige eeuw in Nederland en heeft een dusdanige stijl en repertoire opgebouwd dat men hier met recht kan spreken van Nederlandse zigeunermuziek. De primas van het Mirando Orkest, Nello Mirando, geeft niet alleen les aan Ogto Gadjè maar componeert ook nummers voor het orkest. In de afgelopen jaren zijn alle leden van het orkest vader of moeder geworden. Voor ieder kind heeft Nello persoonlijk een liedje geschreven. Enkele daarvan worden bij dit concert met gepaste trots ten gehore gebracht.